p

Το δάσος της Φολόης, η Δίβρη, η Ανδρίτσαινα,το Αντρώνι, η Αγία Αννα,του Λάλα, το Γούμερο ,η Φιγαλεία, η Πηνεία, η Μίνθη και ο Ερύμανθος δεν είναι απλοί τουριστικοί προορισμοί..... Είναι μικρές πατρίδες!!!Η ορεινή Ηλεία είναι μια από τις περιοχές που ο τουρισμός δεν έχει αλλοιώσει. Η ζωή συνεχίζεται σε ορισμένες περιοχές της όπως πριν από 50 χρόνια

Τρίτη 26 Μαΐου 2009

Ο ίππος ορεινής Ηλείας


Οι παλιές ονομασίες των φυλών της Δυτ. Πελοποννήσου ( ‘ ίππος Πηνείας ’ και ‘ ίππος Ανδραβίδας ’ ) είναι παρωχημένες για ιστορικούς και σημειολογικούς λόγους.
Μετά απο γενετικές μελέτες που έγιναν στο Α.Π.Θ (Apostolifdis et al, 2000), αλλά και έρευνες σε ιστορικές πηγές (Antikas, 2002), θεωρήθηκαν πιο σωστοί οι όροι ορεινή-πεδινή Ηλείας γιατί και οι δύο φυλές έλκουν την προέλευση απο την ίδια περιοχή. Η ορεινή εκτρέφεται εδώ και πολλά χρόνια απο κτηνοτρόφους του Ερύμανθου (υψ. 2.224 μ.), δευτερευόντως των χαμηλών ορέων Φολόη (780 μ.) και Σκόλλις (960 μ.), καθώς και σε γειτονικά όρη της Ηλείας, Αρκαδίας και Αχαϊας (Αροάνια, Αραχναίο, Μαίναλο, Ταϋγετο, Πάρνωνα και Μαίναλο). Η μικρή ομάδα 20-22 πόνυ που καταγράφηκαν στον Αίνο της Κεφαλλονιάς ανήκει πιθανώτατα στην ίδια φυλή (Antikas 1996).

Ο μεγαλύτερος αριθμός ζώων ζει στις περιοχές του Πύργου, Γαστούνης κι Ανδραβίδας, αλλά δεν υπερβαίνει τα 1.000 άτομα, ενώ ο συνολικός πληθυσμός στην Ηλεία, Αρκαδία και Αχαϊα ξεπερνά τις 5.000. Πιθανόν η ορεινή φυλή να είναι του ίδιου γενότυπου με κείνο της Πίνδου, γιατί είναι προσαρμοσμένη σε ορεινούς και δύσβατους βιότοπους με λιτές διατροφικές συνθήκες, μοιάζει δε στο φαινότυπο και στον τρόπο εκμετάλλευσης, που είναι κατά κανόνα γεωργική. Οι εκτροφές είναι 1-5 αλόγων ανάλογα με τις ανάγκες της εκμετάλλευσης, δηλ. τη μεταφορά υλικών και ανθρώπων σε δύσβατες περιοχές, απρόσιτες σε μηχανικά μέσα.

Επειδή οι συνθήκες απαιτούν ευάγωγα ζώα, ο κύριος όγκος του πληθυσμού αποτελείται απο θηλυκά και εκτομίες (93,2%) και μόνο ένα μικρό ποσοστό απο επιβήτορες (6,8%). Τελευταία πολλοί ιδιοκτήτες που δεν είναι κτηνοτρόφοι διατηρούν άλογα σε μονάδες 5- 15 ζώων για λόγους εμπορικούς, ή απο μεράκι για την παράδοση. Σε τούτο βοηθεί και η ετήσια έκθεση της Ανδραβίδας (όπου βραβεύονται άλογα ‘ κατηγ. Πηνείας ’ με χρηματικά έπαθλα και επαίνους) αλλά κι ο πλαγιοτροχασμός, χαρακτηριστικό γνώρισμα της φυλής που προτιμάται απο ιππείς μεγάλων αποστάσεων. Αρκετοί ζωέμποροι εξάγουν άλογα ορεινής φυλής Πίνδου στην Κρήτη, εκμεταλλευόμενοι την αγάπη των εκεί εκτροφέων στα ‘ αραβάνια ’ και τη δοξασία πως ο πλαγιοτροχασμός είναι γνώρισμα της Κρητικής φυλής, που είναι εσφαλμένη. Αυτή η τροχαστική κίνηση του ίππου, γνωστή απο την αρχαιότητα (δες Εικ 5.8 ), είναι γενετικής και όχι επίκτητης φύσεως, υπάρχει δε στα γονίδια πολλών φυλών αλόγων, που κατατάσσονται όλα τους στην κατηγορία των ‘ βαδιστών ’ (αγγλικά pacers , γαλλ. ambleurs , γερμ. gangpferde ).



Εικ 5.9 αριστ. Πήλινο αγαλματίδιο ήρωα με πλαγιοτροχαστή ίππο, περί το 400 πΧE απ ’ τον Τάραντα, όπου λατρεύονταν οι Διόσκουροι. Η ύψωση του πρόσθιου δεξιού μαζί με το οπίσθιο (ενώ τα αριστερά πόδια είναι στο έδαφος) χαρακτηρίζει τον πλαγιοτροχασμό. Είναι πολύ πιθανή η εισαγωγή του απ ’ την Ηλεία. Ιδιωτ. συλλογή J.D.Cahn, Βασιλεία Ελβετίας. Μέσον, Αργυρό νόμισμα κοπής 4 ου αι. ΠΧΕ με παράσταση του Αλεξάνδρου Α ’ (478-451 πΧΕ που ιππεύει πλαγιοβαδίζοντα ίππο με άψογο στυλ και κρατεί δύο δόρατα. Δεξιά, Αναθηματική στήλη απο το Αρχαιολ. Μουσείου της Βέροιας με την ανάγλυφη παράσταση Μακεδόνα ιππέα σε πλαγιοβαζίζοντα ίππο με το αριστ. άκρο πάνω σε βωμό

Τα άλογα της ορεινής φυλής Ηλείας έχουν μικροσωμία με ύψος ακρωμίου κατά μέσο όρο 136 εκ. για τις φοράδες και 142 εκ. για τους εκτομίες και τους επιβήτορες (Πόνυ Δ ’ , δες Παράρτημα ΙΙ). Κύριος χρωματισμός είναι ο φαιός κι ’ οι αποχρώσεις του (72%) κι ακολουθεί ο ορφνός (10%) με τελευταίο τον ερυθρόφαιο (8%).Το κεφάλι είναι συμμε- τρικό με ευρείς ρώθωνες, ο τράχηλος ισχυρός με ανεπτυγμένες μυικές μάζες και το σώμα σχετικά επίμηκες με πιό μεγάλη ανάπτυξη στο πρόσθιο τμήμα, ενώ οι γλουτοί είναι λιγώτερο αναπτυγμένοι ιδίως στις φοράδες. Τα άκρα έχουν εντυπωσιακό οστέϊνο σκελετό, συμπαγή, με διογκωμένες αρθρώσεις και τένοντες. Ο σωματότυπος της φυλής είναι ελαφρώς μεγαλύτερος εκείνου της Πίνδου κι έχει το πλεονέκτημα της άριστης προ- σαρμογής σε δύσβατα εδάφη, καθώς και της ισχυρής κράσης και αντοχής.

Αναπαραγωγή και προοπτικές

Όπως σ ’ όλα τα γηγενή άλογα η ενήβωση αρχίζει νωρίς και η οχεία διαρκεί απ ’ την αρχή της άνοιξης ως την αρχή του θέρους. Οι παραγωγοί τα διασταυρώνουν κατά κανόνα στο 2 ο έτος της ηλικίας, οι δε φοράδες αυτής της φυλής έχουν αξιοσημείωτη αναπαραγωγική διάρκεια αφού πολλές φορές γεννούν ως την προχωρημένη ηλικία των 25 ετών. Συνήθως ενσταβλίζονται τη χειμερινή περίοδο, οπότε η διατροφή τους συμπληρώνεται με κριθάρι και βρώμη, ενώ τον λοιπό χρόνο διατρέφονται στο λιβάδι (όπως και τα αιγοπρόβατα), απλώς δεμένα με τριχιά. Τα άλογα εκείνων που δεν είναι κτηνοτρόφοι αλλά τα διατηρούν απο μεράκι έχουν καλύτερο σωματότυπο γενικά και επιδεικνύονται συχνά στην έκθεση της Ανδραβίδας με κίνητρο την κοινωνική προβολή. Η διατήρηση της φυλής εξαρτάται απόλυτα απο τη διατήρηση της ορεινής κτηνοτροφίας (αιγοπροβάτων και εγχώριων βοοειδών), για το λόγο ότι τα άλογα χρησιμεύουν σχεδόν αποκλειστικά για τη μεταφορά εκεί όπου είναι αδύνατη η χρήση μηχανικών μέσων. Συνήθως μεταφέρουν προϊόντα όπως το γάλα, υλικά (ζωοτροφές, κ.α.) ή ανθρώπους και γενικά εξυπηρετούν το ποίμνιο και τους βοσκούς. Μολονότι ο πληθυσμός ίππων της ορεινής φυλής Ηλείας παραμένει σταθερός κατά την τελευταία δεκαετία, η διάσωση και αύξηση του απαιτούν κίνητρα, όπως λ.χ. η πριμοδότηση των ιπποτρόφων μέσω προγραμμάτων της Ε.Ε και του Υπουργείου Γεωργίας, καθώς και η ένταξη του σε Ευρωπαϊκά προγράμματα.

Θ. Γ. Αντίκας, DVM, PHD Ιππίατρος, Καθηγ. Παν.

Δεν υπάρχουν σχόλια: